Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2010

Μελισσοκομία για όλους (38-41)

Προέλευση της "Κυψέλης του λαού" (Warré Hive)

Έχοντας αποφασίσει να ασχοληθώ με την μελισσοκομία, σάστισα από τα διάφορα συστήματα των σύγχρονων κυψελών.
Η κυψέλη Dadant ήταν η ποιο διαδεδομένη. Κυρίως, γιατί επέτρεπε την χρήση του μελιτοεξαγωγέα, μιας πολύ χρήσιμης ανακάλυψης. Αλλά ήδη οι κυψέλες Voirnot και Layens,τις οποίες επικρίναμε από διαφορετική σκοπιά,ήταν σημαντικοί ανταγωνιστές σε αυτό.Μια άλλη κυψέλη άρχισε τότε να παρουσιάζεται.Ήταν η κυψέλη Congrès, με 300 Χ 400 χιλ. πλαίσια, σε δυο φόρμες, μια ρηχή και μια βαθιά.Μη μπορώντας τότε να βγάλω ένα λογικό συμπέρασμα από τον ισχυρό ανταγωνισμό εκείνες τις ημέρες,αποφάσισα να υιοθετήσω όλα τα συστήματα με σκοπό να τα μελετήσω.
Με άλλα λόγια οι μελέτες του Abbé Voirnot σχετικά με τον όγκο της κυψέλης, μου φαινόντουσαν ενδιαφέρουσες, και ακόμη περισσότερο στον Dr. Duvauchelle, τον πρώτο μου μέντορα στην μελισσοκομία, ο οποίος τροποποίησε την κυψέλη του και έβαλε σε αυτήν 8 πλαίσια με διαστάσεις 300 Χ 400 χιλ, (ρηχή) 96 τετραγωνικά δεκατόμετρα από κερήθρες.(ένα δεκατόμετρο ίσον 10 εκατοστά)Αλλά η κυψέλη Voirnot έχει 100 τετραγωνικά δεκατόμετρα από κερήθρες.Ο Dr. Duvauchelle εδώ φαίνεται να υιοθετεί τα συμπεράσματα του Abbé Voirnot σε αυτό το σημείο.
Προηγουμένως, η κυψέλη του είχε 8 πλαίσια 280 Χ 360 χιλ, που μας κάνουν 81 τετραγωνικά δεκατόμετρα από κερήθρα.
Επιθυμώντας να καταλάβω την βάση αυτού του θέματος σχετικά με τον όγκο της κυψέλης κατά την διάρκεια του Χειμώνα, κατασκεύασα κυψέλες με 9 πλαίσια τύπου Layens και κυψέλες των 8 πλαισίων με διαστάσεις 300 Χ 400 χιλ, μερικές βαθιές και άλλες ρηχές. Αυτές οι κυψέλες είχαν έναν όγκο σχεδόν ίδιο με τη κυψέλη Voirnot.
Μη επιθυμώντας να βασίσω τα πειράματά μου σε μια ή δυο κυψέλες, αλλά τουλάχιστον σε 12 από κάθε σύστημα, ήμουν υποχρεωμένος να κάνω 350 κυψέλες.
Για μεγάλη μου έκπληξη, παρατήρησα από την αρχή ότι οι μέλισσες καταναλώνουν λιγότερες από τις προμήθειες τους, σε κυψέλες με μονά τοιχώματα όπου και μπορούσαν να νοιώσουν το κρύο περισσότερο.Αυτό είναι ωστόσο φυσικό.Σε κυψέλες μονού τοιχώματος οι μέλισσες είναι ναρκωμένες, φαίνονται σαν να κοιμούνται συνέχεια.Τώρα ποιος νοιάζεται να φάει με αυτές τις συνθήκες?Σε κυψέλες με διπλά τοιχώματα οι μέλισσες μένουν ενεργές περισσότερο και έτσι έχουν ανάγκη από τροφή.Η μονού τοιχώματος κυψέλη μας κάνει οικονομία από ξυλεία και τροφές, γύρω στα 2 κιλά από τον Νοέμβριο έως τον Φλεβάρη.Επίσης αμέσως παρατήρησα ότι εάν η γονοφωλιά σκεπάζεται με ξύλα ή ελαιόπανα, τα ακριανά πλαίσια πολύ γρήγορα γινόντουσαν μαύρα και ακόμη σάπιζαν από την επίδραση της υγρασίας.Αυτό δεν συνέβαινε όταν η γονοφωλιά σκεπαζόταν με κανβά.Έχουμε δώσει τους λόγους γι' αυτό ποιο μπροστά.
Μετά από πενήντα χρόνια παρατηρήσεων,πιστεύω ότι θα μπορούσα να βγάλω τα παρακάτω συμπεράσματα.
M. de Layens, ο συνήγορος του μελισσοκόμου,είχε λόγους για να λέει ότι η κυψέλη Dadant απαιτεί μια μεγάλη δαπάνη χρημάτων και χρόνου.Αυτός δημιούργησε ένα καλό πλαίσιο,πρότεινε το σχέδιο μιας κυψέλης που είναι εύκολη και οικονομική.Από την άλλη αυτός ακολούθησε λάθος δρόμο αντικαθιστώντας τον μελιτοθάλαμο με πλαίσια τοποθετημένα εκατέρωθεν του γόνου.
Abbé Voirnot, ο συνήγορος των μελισσών είχε δίκιο όταν είπε ότι η κυψέλη Dadant ζημίωνε τις μέλισσες λόγο όγκου και μελιτοθαλάμου.Η κυψέλη Voirnot's ήταν ένα μεγάλο βήμα ποιο μπροστά.
Και έτσι αποφάσισα να επαναλάβω τις μελέτες αυτών των δυο μεγάλων μελισσοκόμων με την ελπίδα να καταλήξω σε καλύτερα συμπεράσματα. Μιας και θα συνέχιζα τις εργασίες τους θα είχα ένα πλεονέκτημα.
Τελικά μπορούμε να σχηματίσουμε τα ακόλουθα σημαντικά συμπεράσματα.Ο όγκος της κυψέλης Voirnot είναι επαρκής, μολονότι είναι μικρότερη,και ως εκ τούτου καλύτερη,γιατί όσο μικρότερος είναι ο χώρος της γονοφωλιάς τόσο μικρότερη θα είναι και οι κατανάλωση των προμηθειών τον Χειμώνα. Ωστόσο το ξεχειμώνιασμα ήταν καλύτερο στα βαθιά πλαίσια, όπως τα πλαίσια της κυψέλης Layens και στα πλαίσια των 300 Χ 400 χιλ.
Εμείς προτιμούσαμε τα πλαίσια 300 Χ 400 χιλ, γιατί απλοποιούσαν τους λογαριασμούς.
Εξάλλου,το σχήμα της κυψέλης με τα 8 πλαίσια με διαστάσεις 300 Χ 400 πλησίαζε στο σχήμα ενός σμήνους και επιτρέπει στις μέλισσες να αποθηκεύουν περισσότερο μέλι πάνω από το σύμπλεγμα τους το οποίο ευνοεί το καλό ξεχειμώνιασμα ακόμη και σε περιπτώσεις που το κρύο κρατά για πολύ.
Επιπλέον, αυτό το σχήμα διευκολύνει την αναπτύξει του γόνου την Άνοιξη.Όταν η μέλισσες θέλουν να επεκτείνουν την ανάπτυξη του γόνου κατά ένα εκατοστό προς τα κάτω, αυτές έχουν να ζεστάνουν αυτό το εκατοστό που δημιουργείτε από επάνω και που επεκτείνετε σε όλη την επιφάνεια της κυψέλης.Τώρα αυτή η επιφάνεια παίζει από τα 900 τετραγωνικά εκατοστά της δικής μας κυψέλης με τα 2000 της κυψέλης Dadant.Είναι φανερό ότι η δουλειά των μελισσών θα είναι ευκολότερη στην δική μας κυψέλη.
Και ακόμη οκτώ πλαίσια με διαστάσεις 300 Χ 400 χιλ, που μας παρέχουν την αναγκαία επιφάνεια, μας δίνουν και ένα τετράγωνο σχήμα.Και το τετράγωνο είναι το σχήμα που πλησιάζει περισσότερο στον κύκλο, το ιδανικό σχήμα γιατί ευνοεί την διανομή της θερμοκρασίας μέσα στην κυψέλη.Αλλά ο κύκλος είναι ένα σχήμα δύσκολο στην κατασκευή του.
Το τετράγωνο σχήμα μας επιτρέπει επίσης να τοποθετούμε την κυψέλη με τον ζεστό τρόπο τον Χειμώνα και τον ψυχρό τρόπο το καλοκαίρι, κάτι που πρέπει να λάβουμε υπ'όψη μας.
Και έτσι είχα μια κυψέλη των οκτώ πλαισίων 300 Χ 400 χιλ,μια κυψέλη ιδανική για τον χειμώνα.Αλλά ε'αν ο όγκος της κυψέλης είναι αναγκαίο να μικραίνει τον χειμώνα, το καλοκαίρι θα πρέπει να παρέχει τον επιπλέον χώρο που αυτές χρειάζονται,γενικά δυο με τρεις φορές περισσότερο από αυτόν που έχουν τον χειμώνα.Πως μπορεί να γίνει αυτό?
Βάζοντας ένα μελιτοθάλαμο από πάνω?Αυτό θα μας έριχνε πίσω στο λάθος που αποδίδομαι στην κυψέλη Dadant,χάσιμο χρόνου και πάγωμα του γόνου.Στην περίπτωσή μας υπήρχε επίσης και ένα άλλο μειονέκτημα.Έχουμε παρατηρήσει ότι οι μέλισσες ανεβαίνουν με δυσκολία σε μελιτοθαλάμους που τοποθετούνται πάνω από βαθιά πλαίσια,γιατί εκεί παραμένει λίγο μέλι στις κορυφές των πλαισίων.Και οι μέλισσες περνούν πάνω από το μέλι με δυσκολία.
Βάζοντας έναν άλλο θάλαμο από κάτω όπως έκανε ο Abbé Voirnot στα μελισσοκομεία του?Για πολλές κυψέλες τα αποτελέσματα ήταν καλά.Οι μέλισσες γέμιζαν τον επάνω θάλαμο με μέλι και κατέβαιναν στον κάτω.Εμείς βγάζαμε τον επάνω για να πάρουμε το μέλι,και τον ξανατοποθετούσαμε την Άνοιξη κάτω από την κατοικημένη κυψέλη.
Από αυτήν την ενέργεια η δουλειά του μελισσοκόμου έγινε ποιο απλή.Την Άνοιξη,αρχίζουμε καθαρίζοντας το πάτωμά αφού προηγουμένως έχουμε μετακινήσει την κυψέλη, χωρίς να αφαιρέσουμε το καπάκι.Δεν καθαρίζουμε τα πλαίσια και δεν ανανεώνουμε τις παλιές κερήθρες.Κάνουμε αυτήν την δουλειά στο εργαστήριο όταν κάθε δυο χρόνια αφαιρούμε τον κάθε θάλαμο.
Η επιμήκυνση της κυψέλης,με την προσθήκη ενός θαλάμου από κάτω,είναι ένα μεγάλο βήμα μπροστά.Δεν είναι αναγκαίο να βγάζουμε το καπάκι της κυψέλης για να δούμε τι συμβαίνει.Αυτή η εργασία μπορεί να γίνει πολύ νωρίς,χωρίς τον κίνδυνο να παγώσουμε το σμήνος,ώστε να έχουμε περισσότερες πιθανότητες να αποφύγουμε την σμηνουργία, και την εφαρμόζουμε σε όλες τις κυψέλες συγχρόνως, δυνατές και αδύνατες.
Ωστόσο οι μέλισσες δεν γεμίζουν πάντα τον πάνω θάλαμο με μέλι. Υπήρχε μερικές φορές λίγος γόνος στην βάση του πλαισίου και λίγο μέλι στην κορυφή.Η συγκομιδή ήταν δύσκολη.Και οι βοηθοί μου συχνά μου έλεγαν ¨Θα ταν καλά αν μπορούσαμε να πριονίσουμε αυτόν τον θάλαμο στα δύο".
Και έτσι εμείς αντικαταστήσαμε αυτόν τον θάλαμο με δυο κουτιά του ίδιου σχήματος και όγκου.Το ίδιο κάναμε και με τον κάτω θάλαμο.Παίρναμε τους θαλάμους γεμάτους με μέλι από πάνω,έναν ή δύο και αφήναμε τους άλλους δυο για τον χειμώνα.Την Άνοιξη βάζαμε έναν ή δυο θαλάμους από κάτω.
Σε ένα βολικό χρόνο εκτρέφαμε βασίλισσες και πουλούσαμε σμήνη.Αλλά ένα πρωί μια παραγγελία από 12 σμήνη ακυρώθηκε.Είχα άδειες κυψέλες για να τα βάλω, αλλά τα τυπωμένα φύλλα κερήθρας αρκούσαν μόνο για δυο. Αποφάσισα τότε να χρησιμοποιήσω οδηγούς από ακατέργαστο κερί κομμένου σε λεπτές λωρίδες, τοποθετημένες πάνω στους κερηθροφορής,με την βοήθεια του μαχαιριού μου.Και παρατήρησα ότι σε αυτούς τους οδηγούς οι μέλισσες κατασκεύασαν της κερήθρες τους τόσο γρήγορα όσο και στο τυποποιημένο φύλλο κερήθρα και ότι αυτές οι κερήθρες ήταν ποιο ομοιόμορφες.Από τότε αποφάσισα να χρησιμοποιώ μόνο οδηγούς από ακατέργαστο κερί και είναι κάτι για το οποίο δεν μετάνιωσα.
Η κυψέλη του λαού έτσι σχεδιάστηκε.
Και εάν μια μικρή κυψέλη με πλαίσια κάνει οικονομία στις προμήθειες τον χειμώνα και διευκολύνει την ανάπτυξη του γόνου την Άνοιξη,μια κυψέλη με σταθερή κερήθρα το κάνει καλύτερα γιατί ο όγκος της είναι μικρότερος, 36 λίτρα αντί για 44.Και έτσι σχεδιάσαμε την "κυψέλη του λαού" με σταθερή κερήθρα.Τώρα,παρατηρήσαμε ότι η κυψέλη του λαού με σταθερή κερήθρα γλυτώνει 3 κιλά προμήθειες σε σύγκριση με την κυψέλη του λαού με πλαίσια.Και έτσι έχουμε δυο κυψέλες,την κυψέλη του λαού με σταθερή κερήθρα, μια τέλεια κυψέλη,αλλά όχι βολική σε εμπορικό επίπεδο γιατί δεν επιτρέπει την χρήση του μελιτοεξαγωγέα, και την κυψέλη του λαού με πλαίσια,πολύ ανώτερη από τις σύγχρονες κυψέλες,κατώτερη ωστόσο από την κυψέλη του λαού με σταθερή κερήθρα, βολική για εμπορική χρήση.
Από τότε,ψάξαμε και τελικά βρήκαμε απλά κλουβιά που μας επιτρέπουν να βγάλουμε το μέλι από τις σταθερές κερήθρες με την βοήθεια του μελιτοεξαγωγέα.
Και ως εκ τούτου είναι τώρα η Κυψέλη του Λαού με την σταθερή κερήθρα που αξίζει την προσοχή όλων μας,γιατί είναι μια οικονομική κυψέλη κατεξοχήν, εύκολη στην κατασκευή, σε κάθε περίπτωση λιγότερο δαπανηρή-όχι πλαίσια και τυποποιημένη κερήθρα,λιγότερες επισκέψεις,ανοίγουμε την κυψέλη μια φορά τον χρόνο,12 κιλά προμήθειες αντί 15 ως 18,με σεβασμό στους νόμους της φύσης,και έτσι χωρίς ασθένειες.

2 σχόλια:

  1. Ωραία ανάρτηση Δημήτρη!!
    Έχω μια απορία. Από ότι κατάλαβα το επιπλέον πάτωμα το βάζεις κάτω από την γονοφωλιά οταν χρειαζεται. Έχεις παρατηρήσει οτι όντως οι μέλισσες το πιανουν? Εγώ έχω καταλάβει οτι η βασίλισσα δεν κατεβαίνει στο κάτω πάτωμα για να γεννησει, εκτος και αν την κατεβάσει ο μελισσοκόμος. Ποιά είναι η δική σου παρατήρηση?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Γιάννη η ανάρτηση είναι από το βιβλίο του Abbe Warre "Μελισσοκομία για όλους" που πραγματικά είναι ωραίο, και εγώ προσπαθώ να κάνω όσο ποιο πιστή μετάφραση μπορώ.
    Σχετικά με την απορία σου.
    Γνωρίζουμε ότι από την φύση τους οι μέλισσες χτίζουν τις κερήθρες από πάνω προς τα κάτω.Από ότι έχω διαβάσει ένας από τους λόγους που αποφεύγει η βασίλισσα να κατέβει κάτω,είναι το καινό που υπάρχει μεταξύ των πλαισίων ανάμεσα στους ορόφους.Οι μέλισσες από την μεριά τους προσπαθούν φιλότιμα να διευκολύνουν την κατάσταση χτίζοντας γέφυρες άλλα το ίδιο φιλότιμα και οι μελισσοκόμοι τις καταστρέφουν για να κρατούν τα πλαίσια τους κινητά.
    Μερικοί προτείνουν να τις αφήνουμε άθικτες και ακόμη λιγότεροι να τις δημιουργήσουμε εμείς βάζοντας κάθετα πάνω στα πλαίσια μια λωρίδα από κερήθρα.΄
    Στην κυψέλη Warre δεν συμβαίνει αυτό γιατί οι μέλισσες κολλούν την κερήθρα από τον πάνω όροφο στον κερηθροφορέα του κάτου ορόφου και έτσι δεν δημιουργείτε καινό.
    Τελικά οι μέλισσες είναι ευπροσάρμοστα έντομα και απόδειξη είναι ότι εγώ, επί μία τετραετία, παρ'όλες τις φιλότιμες προσπάθειες (πάντα για το καλό τους) δεν κατάφερα να τις εξοντώσω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή