Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 2010

Μελισσοκομία για όλους (5-8)

Η μέλισσα

Η θέση της στην φύση.

Τα ζώα που ξεχωρίζουν από τα φυτά λόγο της δυνατότητας τους να μετακινούνται, τα κατατάσσομαι σε δυο κύριες κατηγορίες στα σπονδυλωτά και στα ασπόνδυλα.
Τα σπονδυλωτά που χαρακτηρίζονται έτσι από την ύπαρξη της σπονδυλικής τους στήλης και περιλαμβάνουν τα ψάρια,αμφίβια,ερπετά, θηλαστικά, δεν μας ενδιαφέρουν σε αυτήν την μελέτη.
Τα ασπόνδυλα, τα οποία δεν έχουν σπονδυλική στήλη, χωρίζονται σε διάφορους κλάδους. πρωτόζωα,σφουγγάρια μέδουσες κοράλλια εχινόδερμα, σκουλήκια, στρείδια, σαλιγκάρια χταπόδια, αρθρόποδα.κ.λ.π.
Εδώ μας ενδιαφέρουν τα αρθρόποδα.Η λέξη προέρχεται από τον συνδυασμό των Ελληνικών λέξεων άρθρωση και πόδι.
Τα σώματα τους χωρίζονται σε τρεις χαρακτηριστικές περιοχές, το κεφάλι,τον θώρακα και την κοιλιά.
Αυτές είναι εξοπλισμένες με αποφύσεις,στο κεφάλι οι κεραίες και τα όργανα μασήματος,στον θώρακα τα πόδια.
Τα αρθρόποδα με την σειρά τους αποτελούνται από διαφορετικά είδη.Τα καρκινοειδή (αστακοί),τα αραχνοειδή (αράχνες),τα μυριάποδα (σαρανταποδαρούσες),τα έντομα, που σαν χαρακτηριστικό τους είναι ότι έχουν πάντα έξι πόδια.Τα έντομα αναπνέουν αέρα.
Στα κεφάλια τους έχουν δυο σύνθετα μάτια.Ο θώρακας χωρίζετε σε τρία μέρη,τον προτοθώρακα που έχει ένα ζεύγος πόδια, τον μεσοθώρακα με ένα δεύτερο ζεύγος πόδια και ένα ζεύγος φτερά,και τον μεταθώρακα ο οποίος έχει το τρίτο ζευγάρι ποδιών και μερικές φορές, ακόμη ένα ζευγάρι φτερά.
Τα έντομα πάντα χωρίζονται σε αρσενικά και θηλυκά. Η κάμπια όταν εκκολάπτεται από το αβγό περνά από μια σειρά μεταμορφώσεων μέχρι να πάρει το σχήμα των γονιών της.Χάρι στην νοημοσύνη και οργάνωση τους τα έντομα θεωρούνται εξυπνότερα από τα άλλα ασπόνδυλα.Τα 600.000 γνωστά είδη των εντόμων χωρίζονται σε οκτώ κατηγορίες.Orthoptera, neuroptera; odonata, hemiptera,diptera, lepidoptera,coleoptera and hymenoptera.
Το υμενόπτερα προέρχεται από τις Ελληνικές λέξεις, υμένας (μεμβράνη) και φτερό.
Τα υμενόπτερα υποδηλώνουν το είδος των εντόμων με την αρτιότερη οργάνωση της κοινωνίας τους από πλευράς νοημοσύνης σε τέτοιο σημείο που σε μερικές περιπτώσεις ξεπερνά την δική μας.Ακόμη έχουμε μερική γνώση του αριθμού τους, γνωρίζοντας γύρο στα 25.000 είδη ενώ υποθέτουμε ότι πρέπει να υπάρχουν περισσότερα από 250.000.
Τα υμενόπτερα περιλαμβάνουν δυο είδη,sawflies and sting-bearers, τα πρώτα πήραν το όνομά τους από ένα όργανο που έχουν στην κοιλιά τους και μοιάζει με πριόνι και τα δεύτερα από το κεντρί τους.
Μερικά από αυτά ζουν τρώγοντας άλλα έντομα (σφήκα,λύκος,σερσένι, κ.λ.π).
Ένα άλλο είδος είναι τα μυρμήγκια τα οποία επίσης θαυμάζουμε μαζί με τις μέλισσες, για την οργάνωση της κοινωνίας τους, και τέλος οι μέλισσες.
Οι μέλισσες που ταΐζουν τα σκουλήκια τους με μέλι, απαριθμούν περίπου 1.500 είδη.
Μερικά από τα είδη είναι μοναχικά ενώ άλλα ζουν σε κοινωνίες, άλλα έχουν κεντρί και άλλα όχι.
Εδώ μας ενδιαφέρει η Apis melifera και με αυτήν θα ασχοληθούμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια.

Σύνθεση της οικογένειας των μελισσών

Μια οικογένεια μελισσών ονομάζεται σμήνος. Κάθε σμήνος περιλαμβάνει τρία είδη.
1.Ένα μοναδικό, πλήρως ανεπτυγμένο θηλυκό, που έχει την δυνατότητα να γεννά αβγά τα οποία εξασφαλίζουν την διατήρηση και το αύξηση του σμήνους.Αυτή είναι η μητέρα, που λαθεμένα επικράτησε να την ονομάζουμε βασίλισσα.
2.Οι εργάτριες,ή ατροφικά θηλυκά, ελλιπώς ανεπτυγμένα,σε μεγάλο αριθμό,100.000 και πάνω.
3.Μερικά αρσενικά, τα οποία φυσιολογικά εμφανίζονται μόνον κατά την περίοδο αναπαραγωγής και εξαφανίζονται όταν σταματά η παροχή από νέκταρ.Το πλήθος τους κυμαίνεται από μερικές εκατοντάδες έως μερικές χιλιάδες.

Συγκριτικά μεγέθη

Η μητέρα,οι εργάτριες και τα αρσενικά έχουν διαφορετικά μεγέθη.

Η μητέρα έχει μήκος 16 χιλ. άνοιγμα φτερών 24 χιλ. διάμετρο θώρακος 4,0 χιλ.
Οι εργάτριες έχουν μήκος 12 χιλ. άνοιγμα φτερών 23 χιλ. διάμετρο θώρακος 3,5 χιλ.
Οι κηφήνες έχουν μήκος 15 χιλ. άνοιγμα φτερών 28 χιλ. διάμετρο θώρακος 4,5 χιλ.

Συγκριτική ανάπτυξη

Οι ένοικοι της κυψέλης αναπτύσσονται σε διαφορετικούς ρυθμούς.
Η βασίλισσα περνά τρεις μέρες στην μορφή του αβγού,πέντε ημέρες σαν κάμπια,και εφτά ημέρες σαν νύμφη (σε κλειστό κελί), και εκκολάπτεται την 16η ημέρα.
Αυτή γονιμοποιήται την την έβδομη ημέρα μετά την εκκόλαψη και αρχίζει να γεννά αβγά δυο ημέρες αργότερα.ή αλλιώς 25 έως 30 ημέρες από την στιγμή που γεννήθηκε το αβγό.
Η εργάτρια περνά τρεις μέρες στην μορφή του αβγού,πέντε ημέρες σαν κάμπια,και δεκατρείς ημέρες σαν νύμφη (σε κλειστό κελί), και εκκολάπτεται την 21η ημέρα.
Μένει στην κυψέλη σαν τροφός και παραγωγός κεριού για 15 ημέρες περίπου και αρχίζει να συλλέγει νέκταρ την 30η ή 36η ημέρα από την στιγμή που γεννήθηκε το αβγό.
Ο κηφήνας περνά τρεις μέρες στην μορφή του αβγού, εξήμισι ημέρες σαν κάμπια, και εκκολάπτεται την 24η ημέρα.
Είναι ώριμος να γονιμοποιήσει γύρω στην πέμπτη ημέρα μετά την εκκόλαψη ή αλλιώς μετά ένα μήνα από την στιγμή που γεννήθηκε το αβγό.
Σημείωση-
Εάν αφαιρέσουμε την βασίλισσα, αφήνοντας στις μέλισσες να την αντικαταστήσουν,αυτές πάντα διαλέγουν ένα σκουληκάκι όχι μεγαλύτερο από δυο ημέρες, έτσι θα έχουμε την νέα βασίλισσα μας την 12η ημέρα μετά την απόσυρση της παλιάς.

2 σχόλια: